Solitaire is de naam voor een groot aantal kaartspellen. Klondike, Freecell, Veertig Dieven en vele andere zijn variaties van Solitaire, ook wel Patience genoemd. Er zijn honderden variaties op Solitaire. Ieder met zijn eigen, vaak rijke, geschiedenis.
Ondanks dat Patience een Franse naam is, komt de oudste tekst waar Solitaire in staat uit Duitsland aan het einde van de 18e eeuw. Er is dus niet helemaal bekend wanneer het spel voor het eerst is gespeeld. Wat we wel weten is dat dit hoogstwaarschijnlijk in Europa was vlak, voor de Industriële Revolutie.
De Geschiedenis van Solitaire
Wat is de geschiedenis van Solitaire? Solitaire is een afgeleide van het spel Patience. De eerste vermelding van het spel Patience komt uit het boek “Das neue Königliche l’Hombre-spiel” uit 1788 waarin wordt gerefereerd naar een kaartspel voor 2 personen. Het werd in wedstrijd verband gespeeld en voorafgaand aan een wedstrijd werd het spel “solitary” geoefend. Naar mate het spel meer en meer solitary gespeeld werd is geleidelijk aan de naam Patience wereldwijd vervangen door Solitaire.
Diverse theorieën over de herkomst van dit kaartspel
De drie meest besproken theorieën waar Solitaire vandaan zou komen noemen alle drie Europa. Men denkt veelal dat Solitaire oorspronkelijk uit Frankrijk komt. Met de naam Patience, het Franse woord voor geduld, en andere Franse benamingen in het spel klinkt dit aannemelijk. De legende is dat Napoleon Bonaparte, een Franse generaal en later zelfbenoemd Keizer van Frankrijk, tijdens zijn verbanning op een eiland de eerste variaties van het spel heeft uitgevonden. Andere denken weer dat hij het alleen heeft gespeeld. Later meer hierover. Klondike Patience heeft een geheel eigen geschiedenis en is rechtstreeks verbonden met de Klondike Goldrush.
Een andere theorie is dat Solitaire eigenlijk Duitse wortels heeft. Het eerste boek waar Solitaire in staat, is een verzamelboek over Duitse spellen uit 1788. Dit boek is onderdeel van een serie boeken waar nieuwe spellen continue aan werden toegevoegd. De titel “De nieuwe Koninklijke l’Hombre” (Das neue Königliche l’Hombre-spiel), refereert naar een Spaans kaartspel die sterke invloeden heeft gehad op de ontwikkeling van veel kaartspellen in Europa, waaronder Solitaire. In het boek staat een hoofdstuk toegewijd aan Patience.
Solitaire Kaarten
Het Oost-Europa van de 18e eeuw is een veel benoemde regio als het gaat om de geschiedenis van Solitaire. In deze tijd was waarzeggerij met kaarten (cartomantie) erg populair. Tarotkaarten werden hier veelal voor gebruikt. Dit is opvallend, gezien een aantal historici aannemen dat men eerdere versies van Solitaire met Tarotkaarten gespeelde. Het idee was dat als je een potje Patience zou winnen, je wens zou uitkomen of het antwoord op je vraag positief zou zijn.
Je zou een perfect leven voor de boeg hebben als je vaker won dan verloor. Als je achter elkaar door zou verliezen, ging je veel problemen en ongeluk tegemoet. Welke (Tarot)kaarten overbleven na het verliezen zouden je vertellen welke problemen dit zouden zijn. De naam die vandaag in Scandinavië het meest wordt gebruikt voor Patience ondersteund deze theorie. In Denemarken, Noorwegen, Zweden en IJsland noemen ze Solitaire bij de naam Kabale. Dit betekent de geheime kennis/informatie.
Waar Solitaire nu echt voor het eerste is gespeeld, het is razend populair geworden begin van de 19e eeuw. Dit is het tijdperk van de Industriële Revolutie. Er was een overvloed aan werk en de thuisblijvers waren vaak alleen zonder wat te doen. Ook werden de rijken steeds rijker waardoor er meer vrije tijd was. De kleine dorpjes stonden ook plots in contact met de grote stad en dus met de spellen die er werden gespeeld. Vanaf dat moment is Solitaire wereldwijd gegaan en niet meer weg te denken.
Napoleon at St. Helena
Een variant van Solitaire heet Napoleon at St. Helena. Andere namen voor deze versie van het kaartspel zijn: Veertig Dieven, De Grote Veertig, Roosevelt at San Juan en Le Cadran. Napoleon Bonaparte, uiteindelijk generaal van het Franse leger en zelfbenoemd Keizer van Frankrijk, sloot zich in 1789 aan bij de Franse Revolutie. 25 jaar en een druk militair en politiek leven later vond Napoleon zichzelf verbannen op een eiland in de Atlantische oceaan, Sint-Helena. Hier zat hij gevangen en had dus niets, behalve gigantisch veel vrije tijd. De legende zegt dat Napoleon Bonaparte de variant “Napoleon at St. Helena” heeft uitgevonden tijdens zijn jaren op het eiland. Deze theorie is echter door vele historici ontkracht.
De 6 jaar die Napoleon, tot zijn uiteindelijke dood in 1821, heeft doorgebracht op het eiland zijn namelijk uitgebreid gedocumenteerd. Genoeg om dit te ontkennen. Napoleon zou verschillende kaartspellen hebben gespeeld die erg lijken op Solitaire/Patience maar het niet zijn. Zowel Vingt-Un, Piquet en Whist lijken tijdverdrijf van de oud heerser van Frankrijk.
In de eerste serie van Games & Puzzles, geschreven in 1975 door A.S.C. Ross en F.G. Healey, gaan Ross en Healey dieper in op dit misverstand. Na een uitgebreid onderzoek concluderen ze dat er een misinterpretatie is ontstaan over het woord patience. Degene die voornamelijk wordt benoemd als speler van Patience, na volgens de legende het spel te hebben afgekeken van Napoleon, is Lad Cases. Na op onbekende manier de fout in te zijn gegaan wordt hij tijdens een spel Whist de hoek van de kamer ingestuurd om kaarten te schudden, net zo lang tot ze soepeler spelen. Patience was hier dus letterlijk geduld.
Solitaire met Twee Spelers
Of Solitaire altijd al bedoeld is als spel met 1 speler is maar de vraag. Onder andere Ross en Healey twijfelen hieraan. Een quote uit een dagboek van een Zweeds meisje, gevangen in Rusland: “Majoor Hjärne heeft Patience gespeeld met mijn vader. ’s Middags heeft de Majoor het in zijn eentje geoefend.” Ook wordt er Patience benoemd met 2 kaartendekken in plaats van 1. Napoleon at St. Helena wordt ook met 2 sets gespeeld. Het zou dus goed kunnen dat het bedoeld was als competitief spel maar het oefenen van dit spel, in je eentje, populairder is geworden dan het originele spel zelf. Al met al blijven er veel vragen bestaan over de precieze oorsprong en ontwikkeling van het kaartspel zoals wij het kennen.
De reden van de huidige populariteit
Tegenwoordig is Solitaire en Patience vooral populair op de computer, pc, tablet en telefoon. Zelden zal er nog Patience met echte kaarten worden gespeeld. Voor meer informatie over de geschiedenis van Solitaire Online en de opkomst van Patience Windows lees dan verder.