...

Geschiedenis en herkomst van Patience Klondike

De geschiedenis van Patience kent zijn oorsprong hoogstwaarschijnlijk in Scandinavië of Duitsland. De geschiedenis van Patience gaat ongeveer 300 jaar terug naar het begin van de 17e eeuw. Het spel werd oorspronkelijk Patience genoemd, ook wel aangeduid als “games of patience” Dit omdat er ook in die tijd al meerdere varianten waren. Eind 18e eeuw kwamen er steeds meer argumenten van schrijvers om het spel solitaire of “solitary” te noemen, voornamelijk vanwege het feit dat je het spel voornamelijk alleen speelde.

Introductie herkomst en geschiedenis van Patience spellen

Voor dit artikel ben ik vooral op zoek gegaan naar de herkomst van het spel Patience Klondike wat op dit moment het meest gespeelde solitaire spel is ter wereld.

Om de juiste geschiedenis van Patience Klondike in kaart te brengen ben ik op zoek gegaan in oude boeken over patience en heb ik allerlei oude krantenartikelen doorgespit om de onderste steen boven te krijgen.

1788 De eerste beschrijvingen van een Patience spel in een boek

Van het einde van de 18e eeuw dateert “Das Neue Königliche L’Hombre-Spiel” In dit Duitse boek staat de oudste beschrijving en speluitleg van een spel dat “patiencespiel” wordt genoemd.

Das Neue Königliche L’Hombre-Spiel is een historisch spellenboek uit Duitsland. In dit boek staat voor het eerst een patience spel beschreven later herkend als zijnde Grandfather’s Patience

Dit boek was in die tijd, zeker in Duitsland een begrip en werd om de zoveel jaar opnieuw uitgebracht. Volgens de David Parlet zou “Das Patiencespiel” ook in de uitgave in 1783 beschreven staan maar dat blijkt niet zo te zijn.

“Grandfathers Patience” doet zijn naam eer aan als oudste solitaire spel

Het patience spel dat staat beschreven in “Das Neue Königliche L’Hombre-Spiel” is later geïdentificeerd als het spel “Grandfather’s Patience”.

Wat veel mensen niet weten is dat de eerste beschrijving van dit spel een speluitleg geeft en het spel aanduidt als een kaartspel voor 2 personen. Twee personen spelen het spel tegen elkaar. Een andere interessant aspect van het spel is dat de omstanders, en waarschijnlijk de spelers zelf ook, konden inzetten op de uitkomst van het spel. Er werd dus gegokt op de uitkomst van het spel door spelers en omstanders.

10 jaar later wordt er in het boek “Das Neuer Spiel-Almanach fürs Jahr 1798” door een schrijver Julius Cäsar genaamd, een beschrijving geven van hetzelfde spel en 7 jaar later in 1805 wordt hetzelfde spel beschreven in “Neuestes Spielbuch 1805

Het oudste boek specifiek over Patience-spellen werd in 1826 in Moskou gepubliceerd onder de naam “Sobranie kartochnykh raskludok, izvestnykh pod nazvaniemn Grand-pasiansov” – “Een verzameling van de kaart lay-outs die gewoonlijk bekend staan als Grand-patiences”. Ten minste zes andere collecties werden vóór 1850 in Zweden gepubliceerd, drie van hen vóór 1840. Scandinavische en Poolse verwijzingen uit de jaren 1830 versterken de schijnbare Baltische oorsprong van Patience-spellen.

Quote uit “History of Card games by David Parlett

Games of Patience in de 19e eeuw

Halverwege de 19e eeuw was het patience spel ook al overgewaaid naar Amerika. In het boek “Gambling Exposed A Full Exposition of All the Various Arts and Mysteries 1857
by Jonathan Harrington Green” wordt een Solitary spel genoemd wederom als een gokspel maar dit keer wel als spel dat je alleen speelt (for one person). Er wordt een beschrijving gegeven van het spel wat me niet direct bekend voorkomt. Opvallend dus is het feit dat het spel hier al geen patience maar Solitary wordt genoemd.

In met name het tweede deel van de 19e eeuw verschenen er veel boeken over Patience in het Engels. Er waren destijds al vele verschillende varianten die voornamelijk uit Duitsland kwamen en rechtstreeks werden vertaald in het Engels. Het eerste boek wat in het Engels uitkwam en waarin zo’n 30 verschillende patience spellen stonden beschreven was het boek “Illustrated Games of Patience”, geschreven door de Britse vrouw van Adel; Lady Adelaide Cadogan. Het boek werd in 1870 voor het eerst gepubliceerd en is daarna vele malen herdrukt en uitgebreid met meerdere varianten.

Patience, Solitaire of Solitary Patience?

Er is veel te doen over de naam Patience en Solitaire. Van oorsprong werd het spel overal, ook in Amerika Patience genoemd. Games of Patience om precies te zijn. Je speelde het spel tegen elkaar of zelfs met 3 of 4 personen. Echter men oefende het spel vaak alleen, solitaire. Omdat men het spel meer en meer “solitary” begon te spelen kwam er steeds meer discussie over de naam. Vele schrijvers begonnen te lobbyen om de naam te veranderen (zowel in England als in Amerika) naar Solitaire of Solitary.

Een duidelijk voorbeeld daarvan is het artikel van W Pole – “Games at cards for one player” uit November 1874 in het Macmillan’s Magazine. In dit artikel geeft de schrijver veel informatie over de populariteit van het spel in die tijd. Het meest populaire spel in die tijd was het spel “Old Patience“, wat in die tijd synoniem stond voor het woord patience.

Historische Patience kaarten

In de laatste 2 decennia verschenen er diverse boeken over Patience games met als bekendste werken boeken can Professor Hoffman, Cavendish and William Dick. De populariteit van Solitaire nam in die tijd flink toe en je zag vele schrijvers die normaal over andere spellen schreven zoals Whist en Bridge, zich nu volledig storten op Solitaire en games of patience.

De eerste referenties naar Patience zoals we het nu spelen

De eerste vermelding (die ik heb kunnen terugvinden) in een boek waarin het spel patience zoals wij het nu kennen, beschreven staat, komt uit 1894.

In het boek “Patience: A Series of Games with Cards” geschreven door Ednah Dow Littlehale Cheney (1894 Boston. New York) wordt op bladzijde 117 het spel uitgelegd wat wij nu herkennen als het spel Klondike maar wat daar “Triangle” wordt genoemd.

3 jaar later, in 1897, maakt Mary Whitmore Jones in deel 3 van het boek “Games of patience for one or more players” ook melding van het spel tevens onder de naam “Triangle

Pas enkele jaren later, in 1905, komen we het spel weer tegen in de tweede druk van het boek “Games of Patience. Illustrated By Numerous Diagrams” geschreven door Tarbart (Thomas de la Rue) afkomstig uit de UK. Het patience spel wat wij nu kennen als Patience wordt Gambler’s Delight genoemd, maar er wordt geen enkele referentie gemaakt als zijnde dat het hier om een casino versie zou gaan. De naam Gambler’s Delight ben ik verder nergens meer tegengekomen dus het zou goed kunnen dat Tarbart de naam zelf verzonnen heeft. Iets was in die tijd wel vaker scheen te gebeuren.

De verwarring over de verschillende namen van Patience Klondike

Het spel wat we nu dus kennen als Klondike Solitaire wordt dus voor het eerst in de laatste jaren van de 19e en begin 20e eeuw beschreven. Eerst onder de naam Triangle en later onder de naam Gambler’s Delight.

Nu was het zo dat in die tijd Solitaire in “Gambling Houses” werd gespeeld. Het spel wat wij nu kennen als Canfield Solitaire was in die tijd het meest gespeelde solitaire spel. Het had de populariteit van Old Patience overstegen. Het feit dat het mogelijk zou zijn om te gokken op dit spel in de grote Gambling Houses in New York en Chicago, gaven dit spel een zweem van romantiek en een boost in populariteit. Het werd overigens niet lang aangeboden in Gambling Houses maar nog lange tijd daarna voor “denkbeeldig” geld gespeeld.

Klondike , Canfield of toch Klondike en vanwaar deze verwarring?

Tegen het einde van de eerste decennia van de 20e eeuw begint het een beetje verwarrend te worden.
We komen de naam Klondike (als aanduiding voor een patience spel) voor het eerst tegen in het boek uit 1907 – Hoyle’s Games – autograph edition– uitgegeven door the McClure company

Echter… het spel dat wordt beschreven als Klondike is het spel wat we heden ten dage Canfield noemen. Dit spel, ook wel Demon Patience, maar dan als versie waarbij om echt geld gespeeld wordt.

Na de beschrijving van het spel wordt er nog een spel beschreven te weten “Seven Card Klondike” En dit is het spel wat we tegenwoordig Patience Klondike noemen.

In latere boeken worden de namen Canfield en Klondike steeds door elkaar gehaald. Het spel wat we nu kennen als Klondike wordt meerdere malen als “Canfield” of “The Canfield” beschreven.

De reden van deze verwarring is volgens mij vooral te wijden aan het feit dat beide spellen aan het begin van de vorige eeuw als gokspellen in saloons en Gambling Houses werden gespeeld.

Ik heb meerdere referenties gevonden dat het spel wat nu Canfield Solitaire heet, rond de eeuwwisseling als gokspel aangeboden werd in diverse Gambling Houses. Echter uit de vele verwijzingen uit boeken is duidelijk te stellen dat ook het spel wat we nu kennen als Patience Klondike vroeger voor echt geld werd gespeeld. Een bevestiging daarvan komt uit een krantenartikel uit 1932. (The Muncie Evening Press/ Muncie, Indiana/ 20 juni 1932) Hierin beschrijft een ex gokker het spel Klondike Solitaire als hoe wij het spel nu kennen als Las Vegas Solitaire. Dit spel wordt in de Gambling Houses gespeeld en er wordt ontzettend vals mee gespeeld. Als speler maak je geen schijn van kans.

Van Richard Canfield, de uitbater van het, in die tijd, wereldberoemde gokhuis in Saratoga Springs New York, wordt gezegd dat hij een Solitaire spel bedacht zou hebben wat hij in zijn gokpaleis aanbood en wat hij zelf Klondike genoemd zou hebben. Hier is echter geen concreet bewijs voor maar draagt waarschijnlijk wel bij aan de verwarring.

De overname in populariteit van Klondike als zijnde het meest gespeelde patience spel

Overigens is het opvallend dat zowel Klondike als Canfield, welke beide zo sterk met gokken in verband worden gebracht, zijn uitgegroeid tot de meest populaire patience spellen van hun tijd. Wel is het zo dat het spel nooit een voornaam gokspel is geweest. Het werd met name voor denkbeeldig geld gespeeld en dan beeldde mensen zich in hoeveel ze winst of verlies hadden gestaan wanneer ze echt bij Richard Canfield in zijn club zouden hebben gespeeld. Precies zoals later het geval was bij de Vegas Score versie van Windows Solitaire.
Halverwege vorige eeuw, zeker enkele decennia voordat Windows Solitaire uitkwam, had Klondike de populariteit van Canfield al overgenomen. Waarschijnlijk door het feit dat Canfield een stuk moeilijker is om uit te spelen.

Conclusie

Wie het Patience spel, wat we heden ten dagen aanduiden als traditioneel of klassiek patience, heeft uitgevonden is niet meer na te gaan. Het spel wordt voornamelijk beschreven aan de einde van de 19e eeuw en begin vorige eeuw. Het is zeer waarschijnlijk dat het dus rond die tijd is bedacht. De uitvinder zou eens moeten weten hoe populair zijn spel geworden is. Of het nu iemand compleet anoniem was of Mr Richard Canfield, we zullen het helaas nooit weten.

Dit artikel “Geschiedenis en herkomst van Patience Klondikeis geschreven door J. Romme, tot stand gekomen na raadpleging van onder andere de onderstaande bronnen.


Bronnen

Das neue königliche l’Hombre – 1788
Neuer Spiel-Almanach fürs Jahr 1798
Neuestes Spielbuch: nebst einer gründlichen Anweisung zu einer leichten – 1810
Gambling Exposed: A Full Exposition of All the Various Arts, Mysteries, and Miseries of Gambling – 1857
Macmillan’s Magazine, Volume 31 – 1875

Patience: A Series of Games with Cards – 1894
Games of patience for one or more players – 1897
Games of Patience. Illustrated By Numerous Diagrams – 1905
Hoyle’s Games – autograph edition – 1907
The Muncie Evening Press/ Muncie, Indiana/ 20 juni 1932
The complete book of Solitaire and Patience – 1949